Insanin evrendeki benzersiz varolusunun sirrini aciklayabilecek iki farkli gerceklik oldugunu söylüyor bize Eliade Mitler ve Rüyalar. Iki farkli dünya bu. Mitler Alemi ve Rüyalar Alemi. Peki, aslinda ikisi de bir yalana dayanmiyor mu Yani gercek olmayana Gercegin arayisinda gercek-olmayandan ne umabiliriz Mitler, geleneksel, arkaik insanin, ilkelin dünyasina acilan bir kapi. Rüyalarsa modern insanin bir takintisi. Meseleyi geleneksel ve modernden acinca, belki de fark etmeksizin son yüzyilin hatta son birkac yüzyilin en önemli olaylarindan birine temas etmis oluyoruz.

Iki uygarligin bir tarafta gelenegin temsilcisi Dogu ile diger tarafta modernligin temsilcisi Batinin- karsilasmasi ve hesaplasmasi. Neyse ki etnoloji, oryantalizm, karsilastirmali dinler tarihi, derinlik psikolojisi ve bilincdisinin kesfi, gerceküstücülük vb. sanattan bilime ve felsefeye kadar pek cok alandaki yenilikler, tuhaf ve yabanci görünen seyi anlamayi nispeten kolaylastiriyor.

Aslinda dert hep ayni. Insanin dünyadaki benzersiz varolusuna bir aciklama getirmek, onu anlamli kilmak. Mit Evrenin, dolayisiyla Dünyanin ve Yasamin, yani Insanin nasil var oldugunu. yani gercekten var olmus bir seyi, meydana gelmis bir olayi anlatir. Diger bir deyisle, dünyanin nasil meydana geldiginin yorumundan baska bir sey degildir.

Eliade bizi gene sasirtmiyor. Baslangic zamanina, tanrisal varliklarin gizemli dünyalarina her sayfasinda sasirtici düssel bir yolculuga cikartiyor.